Goazen Mendira
Akier (1.124 m) Aralar, Madotz
Igande hontan, Iruneatik oso urbil dagoen bitxikeri bat ezagutuko dugu. Atako bailara da, Aralarren kokatuta dagoen, aran txiki, babeztu eta ezezaguna. Bertara ailegatzeko, Irurtzun eta gero Madotz herrira ailegatu behar gara.
Ibilbidea eliza ondotik ateratzen da, hormigoiezko pista batetik. Pista makurrago egiten da eta urretxak, bago eta aritza tartean murgiltzen da.
Bat baten arbolik gabeko aran estu batera aterako gara. Bertan elorriak eta belardiak dira nagusi, eta aldeko maldak pago oihanengatik estaliak dira.
Bide bazterrean Erroldan harria deitzen den harri kurioso bat. Honen zergatiaren argitasunik ez dut aurkitu; akaso aintzinako mugarri bat izanen da. Ala eta ere bere inguruan istorio bat dago: Erroldan, San Migueleko puntatik harria bota zuen Madotz herria deusestatzeko esperoan. Baina besoa, jantziekin ostopatu zen eta harria Ataraino bakarrik iritzi zen. Harriak dituen markak, haren eskuak eraginak dira.
Hemendik, Akierreko igoera traketzagoa da. Sorua “lapiaz” itxura du, harri eta belarra nahasia, ibiltzeko ez oso erosoa. Tontorra, zuhaitzekin estalia dago eta bertan “cohete” itxurako buzoi bat dugu.
Nola ailegatu: Irurtzunera joan behar gara. Gasteizeko errepidea segitzen ba dugu, Etxarrenko irteeran aterako gera. Eta berriro Iruntzunko norabida hartuz, ezkerrera dugun lehenengo bidegurutzean Madotz eta Egiarretako errepidea segituko dugu.
Oharra: Mendian ere euskeraz egin, mesedez!!!!
2007(e)ko abenduaren 16(a), igandea
2007(e)ko azaroaren 25(a), igandea
BARGAGAIN
Bargagain 1.156 m. (Urbasa).
Urbasa, aspalditik, nafartar guztion patrimonioa da. Bitxia da, gaur egun, erdi arotik datozen eremu hau erabiltzeko eskubide batzuk mantentzea. Honek ez du inolako zentzurik bertako biztanleria hazi den moduan ikusirik. Orain Urbasa Parke Naturala denez, araudi zorrotzagoa du, eta ez da hain erreza erabilpen hauek lortzea. Etxea egiteko egurra izatea, eta gure hazienda bertan artzaintzea dira besteak beste eskubide hauetako batzuk.
Gaurko txangoak, bago oihan haundi eta arkaitz kuriosoak ikusteko aukera ederra emango digu.
Urbasako lurra, kare harriakatik osatuta dago. Erosio handia sufritu du duela milakada urte. Erosio honen ondorioz leze pilakada aurkitu ditzakegu. Zulo hauek euriaren ura biltzen eta gordetzen dute, ur erreserba inportantea suertatuz ondoko herrientzat. Ura lurretik ateratzen da iturri ikusgarri baten bidez, Urederra iturria bezala.
Nahiz eta kobazuloak ez ikusi, mendikatearen arkaitzak nonbait azaltzen dira. Hauexek dira Urbasa bai iparretik eta hegoaldetik mugatzen duten amildegiak (balcon de Pilatos).
Karst deritzon erreliebe formak agertzen dira nonbait, Bargagain ondoan ikus dezakegun harri puska bananduak bezala.
Irteera, Urbasa Parke Naturalaren informazio erainkuntzaren ondotik ateratzen da, Olaztiko errepidea burutu eta gero.
Irteerak errepide ondoan dagoen bidetxoa segitzen du. Egurrezko markak aurkituko ditugu, norabidea azalduz. Berehala ezkerrera buelta egiten du. Ondoren malda gora egiten du, pagadi batetik iparreko norabidea segituz. Bizkarrera ailegatuko gera, Sakana eta Atsatsu ikusiz. Bidexka estu bat jarraituko dugu mendebalderuntz. Berehala Bargagaineko gurutzea ikusi ahal izango dugu.
Nola ailegatu.
Sakanako autobidea hartu Olaztiraino. Bertan, Urbasako errepidea seinalatuta dago. Portua bukatu eta berehala Parkearen etxea pasatuko dugu. Ezkerraldean, landa baten kotxeak utzi ahal izango ditugu.
Urbasa, aspalditik, nafartar guztion patrimonioa da. Bitxia da, gaur egun, erdi arotik datozen eremu hau erabiltzeko eskubide batzuk mantentzea. Honek ez du inolako zentzurik bertako biztanleria hazi den moduan ikusirik. Orain Urbasa Parke Naturala denez, araudi zorrotzagoa du, eta ez da hain erreza erabilpen hauek lortzea. Etxea egiteko egurra izatea, eta gure hazienda bertan artzaintzea dira besteak beste eskubide hauetako batzuk.
Gaurko txangoak, bago oihan haundi eta arkaitz kuriosoak ikusteko aukera ederra emango digu.
Urbasako lurra, kare harriakatik osatuta dago. Erosio handia sufritu du duela milakada urte. Erosio honen ondorioz leze pilakada aurkitu ditzakegu. Zulo hauek euriaren ura biltzen eta gordetzen dute, ur erreserba inportantea suertatuz ondoko herrientzat. Ura lurretik ateratzen da iturri ikusgarri baten bidez, Urederra iturria bezala.
Nahiz eta kobazuloak ez ikusi, mendikatearen arkaitzak nonbait azaltzen dira. Hauexek dira Urbasa bai iparretik eta hegoaldetik mugatzen duten amildegiak (balcon de Pilatos).
Karst deritzon erreliebe formak agertzen dira nonbait, Bargagain ondoan ikus dezakegun harri puska bananduak bezala.
Irteera, Urbasa Parke Naturalaren informazio erainkuntzaren ondotik ateratzen da, Olaztiko errepidea burutu eta gero.
Irteerak errepide ondoan dagoen bidetxoa segitzen du. Egurrezko markak aurkituko ditugu, norabidea azalduz. Berehala ezkerrera buelta egiten du. Ondoren malda gora egiten du, pagadi batetik iparreko norabidea segituz. Bizkarrera ailegatuko gera, Sakana eta Atsatsu ikusiz. Bidexka estu bat jarraituko dugu mendebalderuntz. Berehala Bargagaineko gurutzea ikusi ahal izango dugu.
Nola ailegatu.
Sakanako autobidea hartu Olaztiraino. Bertan, Urbasako errepidea seinalatuta dago. Portua bukatu eta berehala Parkearen etxea pasatuko dugu. Ezkerraldean, landa baten kotxeak utzi ahal izango ditugu.
2007(e)ko azaroaren 11(a), igandea
MENDIZAR
Iratiko basoan
Mendizar (1323 m) Aezkoa
Tontor honek Iratiko oihana iparraldeko ertzetik mugatzen du. Irati basoa Europan dagoen pago-izeidirik mendebaldarrena dugu.
Hemengo zuhaitz zaharrek, okil gibelnabarraren bizitoki bereziak izanik, Europan dagoen azken eremu zabalenetakoa osatzen dute txori hauentzat
Eremu hauek prehistoriatik artzainek bisitatua izan dira. Hala adierazten dute inguruetan topatu dezakegun Kromlech, trikuharri eta bestelako eraikuntzek, Okabe, Arratakas eta Arpeako leizeak esaterako. Beraz, larreak bilakaeraren lekukoak izan dira.
Bestalde, oihan hauetatik atera den egurra bertako bailarentzako aberastasun handia suposatu izan da. Bertako izeiak Espainiako Armadaren ontzien mastak egiteko erabili ziren.
Basoaren erdian Irabiako urtegia kokatzen da. Aspaldian, Irati errekatik enborrak eramaten ziren, Agoitzen zegoen zerrategiraino. Urtegia errekaren ur kopurua kontrolatzeko erabiltzen zen. Horretaz aparte, errekaren zehar zentral hidroelektriko ugari kokatzen da, errekan bertan sortzen diren ur salto aprobetxatuz.
Orbaitzetan beste toki bitxi bat topatzen dugu: Orbaitzetako antzinako arma ola. Bertan kanoientzako munizioa egiten zen. Bere garairik ospetsuena XIXgarren mendearen hasieran kokatzen da. 1873 urtean produkzioa gelditu zen, hainbeste gerra eta borroka jazo eta gero. Pena merezi du bisitatzeak.
Nola ailegatu:
Iruñatik, Agoitzera joan. Bertan Nagoreko errepidea segitu. Berehala eskuinera hartu Oroz Beteluko errepide berritik. Aribera ailegatu eta berriro ezkerreko errepidea segituz Orbaitzetaraino segi. Herri hau pasatu eta gero, Irabiako urtegiaren bidea hartu behar da, Orion deitzen den leporaino.
Mendizar (1323 m) Aezkoa
Tontor honek Iratiko oihana iparraldeko ertzetik mugatzen du. Irati basoa Europan dagoen pago-izeidirik mendebaldarrena dugu.
Hemengo zuhaitz zaharrek, okil gibelnabarraren bizitoki bereziak izanik, Europan dagoen azken eremu zabalenetakoa osatzen dute txori hauentzat
Eremu hauek prehistoriatik artzainek bisitatua izan dira. Hala adierazten dute inguruetan topatu dezakegun Kromlech, trikuharri eta bestelako eraikuntzek, Okabe, Arratakas eta Arpeako leizeak esaterako. Beraz, larreak bilakaeraren lekukoak izan dira.
Bestalde, oihan hauetatik atera den egurra bertako bailarentzako aberastasun handia suposatu izan da. Bertako izeiak Espainiako Armadaren ontzien mastak egiteko erabili ziren.
Basoaren erdian Irabiako urtegia kokatzen da. Aspaldian, Irati errekatik enborrak eramaten ziren, Agoitzen zegoen zerrategiraino. Urtegia errekaren ur kopurua kontrolatzeko erabiltzen zen. Horretaz aparte, errekaren zehar zentral hidroelektriko ugari kokatzen da, errekan bertan sortzen diren ur salto aprobetxatuz.
Orbaitzetan beste toki bitxi bat topatzen dugu: Orbaitzetako antzinako arma ola. Bertan kanoientzako munizioa egiten zen. Bere garairik ospetsuena XIXgarren mendearen hasieran kokatzen da. 1873 urtean produkzioa gelditu zen, hainbeste gerra eta borroka jazo eta gero. Pena merezi du bisitatzeak.
Nola ailegatu:
Iruñatik, Agoitzera joan. Bertan Nagoreko errepidea segitu. Berehala eskuinera hartu Oroz Beteluko errepide berritik. Aribera ailegatu eta berriro ezkerreko errepidea segituz Orbaitzetaraino segi. Herri hau pasatu eta gero, Irabiako urtegiaren bidea hartu behar da, Orion deitzen den leporaino.
2007(e)ko urriaren 7(a), igandea
IRUBELAKASKOA
Baztango ibar galduak
Irubelakaskoa 967 m (Baztan)
Irubelakaskoa 967 m (Baztan)
Baztango urrutien eta izkutatuenetariko izango den bailaran gaude.
Irubelakaskoa, Gorramendi eta Gorramakilekin batera, , Aritzakun eta Urritzateko erreken artean dagoen mendikatean kokatzen da. Bi erreka horiek, Bastan eta gero Nive errekara botatzen dituzte bere urek, Bidarrai ondoan.
Mendiaren altuera ez da haundia, ondoan ditugun Gorramakil, Iparala edo Auzarekin konparatuz gero.
Altuera haundia ez bada ere, bere ekialde eta mendebaldeko magalek malda bortitza dute, Sumusuako baserri gainean.
Duela 30 urte, bertako baserrietan 20 familia bizi izan ziren. Eskola eta maisua bat zuten, eta 25 ikasle elkartzen ziren, oraindik mantentzen den Aritzakungo eskolan.
Gaur egun bakarrik Bidegorrieta baserrian bizi da jendea, eta duela bi urte arte ez dute argi indarrik izan. Gaur egun eguzki panelak eta haize errotak direla medio, lortzen dute elektrizitatea.
Bitxikeri bezala aipatu dezakegu, Aritzakuneko errekan meategi zahar batzuk badirela, eta bertako istorioek diotenez, erromatarren garaikoak ziren. Bertan urrea ateratzen omen zuten.
Irubelakaskoa eta Itsusiko Haitzeko magaletan hegazti harrapalariak bizi dira. Hau dela eta, eremu babestua osatzen dute magal hauek, Erreserba naturala izendepean.
Txangoa Itzulegiko lepotik ateratzen da, eta Gorramendi mendebaldeko maldak zeharkatuz, Bardako lepora ailegatzen da, bago ohian eta erreka zoko estu gurutzatuz. Gero zuhaitz gabeko landetatik, bizkar zorrotz batetik, Irubelakaskoara ailegatuko gara.
Nola ailegatu:
Elizondoko errepidea segitu. Gero Dantxarineako norabidea hartu. Otsondoko gailurrera ailegatuz. Bertan, eskubira Gorramendi seinalatzen duen errepide estua hºartu, eta 6 km pasatu eta gero, bertan dagoen lepo zabal batean kotxeak paratu.
Irubelakaskoa, Gorramendi eta Gorramakilekin batera, , Aritzakun eta Urritzateko erreken artean dagoen mendikatean kokatzen da. Bi erreka horiek, Bastan eta gero Nive errekara botatzen dituzte bere urek, Bidarrai ondoan.
Mendiaren altuera ez da haundia, ondoan ditugun Gorramakil, Iparala edo Auzarekin konparatuz gero.
Altuera haundia ez bada ere, bere ekialde eta mendebaldeko magalek malda bortitza dute, Sumusuako baserri gainean.
Duela 30 urte, bertako baserrietan 20 familia bizi izan ziren. Eskola eta maisua bat zuten, eta 25 ikasle elkartzen ziren, oraindik mantentzen den Aritzakungo eskolan.
Gaur egun bakarrik Bidegorrieta baserrian bizi da jendea, eta duela bi urte arte ez dute argi indarrik izan. Gaur egun eguzki panelak eta haize errotak direla medio, lortzen dute elektrizitatea.
Bitxikeri bezala aipatu dezakegu, Aritzakuneko errekan meategi zahar batzuk badirela, eta bertako istorioek diotenez, erromatarren garaikoak ziren. Bertan urrea ateratzen omen zuten.
Irubelakaskoa eta Itsusiko Haitzeko magaletan hegazti harrapalariak bizi dira. Hau dela eta, eremu babestua osatzen dute magal hauek, Erreserba naturala izendepean.
Txangoa Itzulegiko lepotik ateratzen da, eta Gorramendi mendebaldeko maldak zeharkatuz, Bardako lepora ailegatzen da, bago ohian eta erreka zoko estu gurutzatuz. Gero zuhaitz gabeko landetatik, bizkar zorrotz batetik, Irubelakaskoara ailegatuko gara.
Nola ailegatu:
Elizondoko errepidea segitu. Gero Dantxarineako norabidea hartu. Otsondoko gailurrera ailegatuz. Bertan, eskubira Gorramendi seinalatzen duen errepide estua hºartu, eta 6 km pasatu eta gero, bertan dagoen lepo zabal batean kotxeak paratu.
2007(e)ko urriaren 1(a), astelehena
EGUTEGIA
2007-08ko MENDI IBILALDIEN EGUTEGIA
URRIA
7 Otsondo-Itzulegi Irubelakaskoa 967 m
AZAROA
11 Orbaitzeta-Orion Mendizar 1318 m
25 Urbasa-Bioitza Bargagain 1157 m
ABENDUA
16 Madotz Akier 1124 m
URTARRILLA
20 Ibañeta-Orreaga Lindux 1220 m
OTSAILA
17 Arguedas-Bardeak Piskerra 468 m
MARTXOA
9 Labiano-Aranguren Zenborain 887 m
APIRILA
6 Izal-Zaraitzu Arburua 1030 m
20 Zeharkaldia Urkiaga-Adi-Sorogain 1458 m
MAIATZA
11 Irteera Berezia (Hecho-Siresa????)
25 Finalista-Auritzberri Menditxuri 1201 m
URRIA
7 Otsondo-Itzulegi Irubelakaskoa 967 m
AZAROA
11 Orbaitzeta-Orion Mendizar 1318 m
25 Urbasa-Bioitza Bargagain 1157 m
ABENDUA
16 Madotz Akier 1124 m
URTARRILLA
20 Ibañeta-Orreaga Lindux 1220 m
OTSAILA
17 Arguedas-Bardeak Piskerra 468 m
MARTXOA
9 Labiano-Aranguren Zenborain 887 m
APIRILA
6 Izal-Zaraitzu Arburua 1030 m
20 Zeharkaldia Urkiaga-Adi-Sorogain 1458 m
MAIATZA
11 Irteera Berezia (Hecho-Siresa????)
25 Finalista-Auritzberri Menditxuri 1201 m
Harpidetu honetara:
Mezuak (Atom)